چیستی شهود اخلاقی (بررسی معنا و انواع شهود و شهود اخلاقی در آثار فیلسوفان)

Authors

  • علی مهجور دانشجوی دکتری دین پژوهی دانشگاه ادیان و مذاهب قم
  • محسن جوادی استاد دانشگاه قم.
Abstract:

 این مقاله به تبیین اصطلاح «شهود اخلاقی» در فلسفه می‌پردازد. پس از تبیین معنای لغوی شهود و سیر تطور معنای این واژه در انگلیسی و فارسی، چهار معنای متداول شهود در فلسفه توضیح داده می‌شود: 1. شهود افلاطونی یا عرفانی؛ 2. شهود مبادی معرفت؛ 3. شهود کانتی؛ و 4. شهود تجربی. سپس به بررسی اندیشه‌های متفکران شهودگرا در قرن بیستم پرداخته می‌شود. در این بررسی، تلاش شده با تتبع در آثار برخی از مهم‌ترین فیلسوفان اخلاق شهودگرا، دیدگاه آنان دربارۀ شهود اخلاقی بررسی شود و از این رهگذر، نشان داده شود که «شهود اخلاقی» در قرن بیستم چه ویژگی‌هایی داشته است. با برشمردن این ویژگی‌ها مشخص می‌شود که شهود اخلاقی، نه شهود افلاطونی یا عرفانی است، نه شهود کانتی و نه شهود تجربی؛ بلکه «شهود اخلاقی» یکی از اقسام «شهود مبادی معرفت» است.  

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

شهود اخلاقی؛ معنا و توجیه

معرفت‌شناسان معاصر در مورد معنا و توجیه شهود و شهود اخلاقی دیدگاه‌های متفاوتی دارند. نگارنده در این نوشتار درصدد بررسی معنا و توجیه شهود اخلاقی است و این دیدگاه را می‌پذیرد که شهود اخلاقی گونه‌ای از نمود عقلانی است که محتوایی ارزشی دارد. این مقاله به این سؤال پاسخ می‌دهد که شهود اخلاقی چگونه سلسله توجیه باورهای اخلاقی را متوقف ساخته و باورهای مبنا را توجیه می‌کند؟ در این مقاله ابتدا به ویژگی‌ه...

full text

بررسی مسألة شهود در آثار افلاطون

از گذشته همواره در کنار علم حصولی نوع دیگری از معرفت که از آن به علم حضوری یا شهودی تعبیر می‌شود مطرح بوده است. در میان فلاسفه گروهی معتقدند که شهود تنها به وسیلة عقل صورت می‌گیرد و گروهی دیگر بر این باورند که شهود توسط نفس انسانی صورت می‌گیرد که یقین‌آور است و غیر از این طریق معرفت، بقیه قابل اعتماد نیستند. افلاطون یکی از فلاسفه‌ای است که طریق معرفت صحیح را شهود می‌داند ولی همواره در بین فلاسف...

full text

بررسی شهود اخلاقی از دیدگاه راس

هدف محقق ا ز این پایان نامه بررسی یکی از مکاتبی است که در حوزه اخلاق هنجاری به آن پرداخته می شود. راس فیلسوف انگلیسی قرن بیستم دیدگاهی را مطرح کرد که هم متضمن فواید و سودمندی های وظیفه گرایی و نتیجه گرایی باشد، و هم عاری از عیوب این دو نحله فکری. لذا برای فهم درست و عمیق امهات دستگاه راس و یا بهتر بگویم برای فتح قله فکری او لازم است که از مکاتب دیگر علی الخصوص 2 مکتب بزرگ تأثیر گذار بر وی یعنی ...

دیالکتیک شعر قدسی و شهود معنا در اندیشة بیدل دهلوی

سامانة معرفتی و هویّت هنری بیدل در دو سطح تجربة شهودی و متن قدسی، قابل واکاوی است که پیوندی وثیق، ازحیث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی، این دو لایة معرفتی- هنری را با هم متّحد می‌سازد؛ نخست، تجربة شهودی که ناشی از سلوک «تَبَتُل تا فنا» و معراج «پله­پله تا خدا»ست و دوم، مجموعه‌ای رازآلوده از متن‌های قدسی که غزل فلسفی، مقوّم آن است. این مجموعه، با زبانی نمادین، وصف­ناپذیری حق را رمزگشایی می­کند و خدا را در م...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 9  issue 1

pages  119- 146

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023